Gravure van een komeet gezien boven Recife, Pernambuco, op 16 december 1652; met een gravure van vijf sterren en een komeet die van noord naar zuid reist, met de volgende tekst:

"In Recife, Pernambuco, in Brazilië, verscheen een komeet boven de horizon waarvan de staart zich blijkbaar min of meer drie armen uitstrekte, boven en voorbij andere sterren: opkomend aan het begin van de nacht of schemering, verdwijnend wanneer de maan scheen; en hij was nog steeds dagelijks te zien van 16 tot 21 december totdat de kaarten van het jaar 1652 werden afgesloten. Moge God ons succes schenken. In Amsterdam, jaar 1653." Collectie van het British Museum.

In opdracht van Nassau, gouverneur van Nederlands-Brazilië, kwam Georg Marcgraf (in het Portugees bekend als Jorge Marcgrave), een Duitse wiskundige en natuuronderzoeker, naar Brazilië om onderzoek te doen op het gebied van astronomie, meteorologie, plantkunde, aardrijkskunde, zoölogie en andere wetenschappen. Het observatorium in Recife was een van de gebouwen die Marcgrave ter beschikking werden gesteld om zijn werk uit te voeren, en was het eerste astronomische observatorium op het zuidelijk halfrond.

Vanuit dit observatorium kon Marcgrave de sterren van het zuidelijk halfrond en hemelverschijnselen zoals maans- en zonsverduisteringen observeren. Dit onderzoek was destijds ongekend in Brazilië en vond slechts 30 jaar na de eerste telescopische waarneming van Galileo Galilei plaats.

"Dit alles vertegenwoordigde een buitengewone vooruitgang in de geschiedenis van de wetenschap; het was de eerste keer dat een dergelijke aanpak in ons land werd toegepast", zegt historicus Daniel Breda over het belang van het astronomische observatorium in Recife.

Hij overweegt echter of het een significante lokale impact had. "Het was echter meer een vooruitgang voor de Nederlandse kennis dan voor Recife of het land zelf", zegt hij. "De kennis die hier werd gegenereerd, werd met de Nederlanders meegenomen. Nassau zelf had al het onderzoek al meegenomen naar Nederland."

"Het was een strategie van overheersing, waarbij wetenschappers hierheen werden gestuurd om te schrijven over planten, astronomische en meteorologische kwesties, maar dit alles om betere resultaten te kunnen boeken en de mogelijkheden voor economische exploitatie in de regio beter te begrijpen", legt hij uit.

Het lot van de structuur van de sterrenwacht is niet met zekerheid bekend. Er zijn geen gegevens over. Er blijven dus vermoedens bestaan. De meest gangbare is dat Nassau in 1642, toen hij verhuisde naar het Paleis van Fribourg, gelegen aan het Plein van de Republiek, een deel van de structuur van de sterrenwacht daar zou hebben meegenomen.

Maar de volgende mogelijkheden worden ook geopperd: Marc Grave zelf zou de structuur hebben meegenomen toen hij naar Afrika vertrok voor ander werk; Of, als alternatief, dat de structuur in het oude gebouw bleef en door de Portugezen werd verwoest toen ze Pernambuco heroverden op de Nederlandse overheersing.

Bron: - https://www.cliografia.com/2018/09/18/1o-observatorio-astronomico-do-hemisferio-sul-foi-no-recife/